TÀI CHÍNH ĐẦU TƯ
NHNN cho biết trong trong 2 tháng đầu năm 2024, tín dụng đang giảm ở hầu hết các ngành, lĩnh vực kinh tế; chỉ trừ có 2 lĩnh vực tăng trưởng nhẹ, đó là tín dụng lĩnh vực bất động sản tăng 0,23% so với cuối năm 2023; và tín dụng đối với lĩnh vực chứng khoán tăng 2,56% so với cuối năm 2023. Như vậy, trừ nhu cầu vốn đầu tư, kinh doanh phi sản xuất, thì nhu cầu vốn sản xuất đang chậm.
Chứng khoán tăng 2,56% thì dể hiểu, vì cuối năm 2023 nhà đầu tư rút nhiều khỏi thị trường. Hơn nửa về số tuyệt đối thì chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong tín dụng.
Thị trường BĐS vẫn trong trạng thái “đóng băng” mà tín dụng tăng 0,23% có thể giúp nhiều Cty BĐS và Super Sale lạc quan, dùng tín hiệu đó để thông báo cho các nhà đầu tư đang quan sát. Tuy nhiên nếu soi vào bản chất thì tín dụng BĐS chỉ giảm chứ không tăng (!?). Cụ thể, lãi suất bình quân trong tín dụng BĐS vào khoảng 8%/năm. Trong số vay có trả lãi thực ước tính khoảng 50 – 60%. Còn nhiều cty BĐS đang sa lầy các dự án chưa thể mở bán, chưa có nguồn thu để trã lãi chứ đừng nói trả nợ, thì phần lãi này lấy đâu để trả ?? Tất nhiên họ đã trả được để không rơi vào nợ xấu khiến cả cty BĐS lẩn NH đều mệt. Do vậy sẽ có các dịch chuyển để lãi nhập vào vốn vay theo cách nào đó. Nếu tính cộng khoảng 3% lãi vay hoán chuyển nợ vào thì mức tăng 0,23% thực chất là giảm trên 2%.
Tóm lại tính đến thời điểm 25/3/2024, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 0,26%, chính thức "lên khỏi mặt đất" sau 2 tháng tăng trưởng âm, thông tin này đã đem lại tín hiệu lạc quan cho nền kinh tế. Tuy nhiên mức tăng này thấp hơn khá nhiều so với dự kiến của NHNN tăng trưởng tín dụng quý 1.2024 là 2,6%; và thấp hơn cùng kỳ năm 2023 , tín dụng tăng 2,06%. Điều này khiến các chuyên gia lo ngại tình hình kinh tế và việc làm vẫn chưa khả quan; doanh nghiệp SXKD và người lao động chưa thoát khỏi cơn khó khăn của năm 2023.
Nhưng với góc nhìn khác, dựa trên nhận định thực chất của nền kinh tế và thị trường đầu tư BĐS năm 2022, cũng như cách chính sách, giải pháp của Chính phủ trong năm 2023, thì hệ thống NHTM và tín dụng đang từng bước lành mạnh trở lại để phục vụ cho một nền kinh tế phát triển bền vững; trong đó có SXKD và đầu tư.
1. DOANH NGHIỆP ĐANG YẾU MÀ CHO TÍN DỤNG LIỀU LƯỢNG CAO LÀ HẠI THÊM
Khi hỏi thuật chừa bệnh , Danh Y Biển Thước nói “bệnh nhân đang bị bệnh suy yếu, mà cứ cho đồ ăn bổ dưỡng vào, sẽ không tiêu được, trướng bụng, bệnh càng nguy hơn. Để chữa bệnh, trước hết phải cho uống thuốc trị được căn bệnh, rồi cho cháo loãng hồi sức, sau đói mới cho ăn đồ bổ từng bước để khỏe dần.
Thuật chữa bệnh của Y học cũng đúng với các phương pháp chữa bệnh doanh nghiệp. Chuyên gia Anbert Dunlap, người từng giải cứu nhiều công ty lớn thành công đưa ra 4 biện pháp quyết liệt để vực dây doanh nghiệp; trong đó biện pháp đầu tiên là thắt chặt chi tiêu và giảm nhu cầu vốn…
Quan sát các doanh nghiệp VN sụp đổ giai đoạn 2010 – 2012, và giai đoạn hiện nay là do họ làm sai cách; thay vì thực hiện các biện pháp tương tự như A.Dunlap, họ lại tìm mọi cách quan hệ để vay thêm và vay thêm; rồi sau đó không thể trả nợ vì nợ đã ngập đầu. Quả bom nợ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn 2024 trên một trăn ngàn tỷ đồng, và năm 2025 cũng tương tự chưa có biện pháp khả thi trả nợ là hệ quả của việc phát hành trái phiếu quá mức năm 2021, 2022 (một hình thức tín dụng quá mức)…
Với nhận định trên, giai đoạn Q1.2024 tín dụng tăng trưởng chậm là cần thiết, và phù hợp với các chính sách của Chính phủ trong việc “chữa bệnh” các doanh nghiệp đã tăng trưởng – đầu tư thái quá, và các doanh nghiệp SXKD bị vạ lậy do dính theo hệ sinh thái, hay chuổi giá trị cung ứng.
Nói thêm, qua quan sát cho thấy ít nhất 30% các cty SXKD “vừa và nhỏ” đã dính BĐS trực tiếp hoặc gián tiệp từ đó mới suy yếu và liên tục yêu càu Chính phủ giúp thêm vốn (vốn càng vào càng chết nhanh). Dính BĐS trực tiếp là công ty tham gia một phần vốn vào đầu tư – đấu cơ vào BĐS như mua đất làm văn phòng, nhà máy, sân bãi hoặc nông trại bằng vay vốn, mà lẽ ra chỉ cần thuê (văn phòng, nhà máy…) hoặc hợp tác (trang trại, kho bãi…); còn công ty dính gián tiếp là mặc dù công ty SXKD không dính vào đất, nhưng người chủ đã dùng một phần vay vốn đầu tư hoặc vay vốn lưu động SXKD của công ty để đầu tư cá nhân vào BĐS; các khoảng này phân tán ở nhiều tài khoản ngắn hạn (tạm ứng, NVL,..) và dài hạn (chi phí đầu tư dở dang, đầu tư tài chính…).
Do vậy không nhiều thì ít; các công ty SXKD phải tự làm lành mạnh tình hình tài chính của mình, tập trung vốn vào SXKD cốt lỏi, đảm bảo chất lượng sản phẩm và dịch vụ trước khi nhận thêm vốn từ cổ đông hoặc tín dụng ngân hàng.
Trong chiều ngược lại, các NHTM không còn dể dãi với các khoảng cho công ty SXKD vay đầu tư BĐS núp bóng SXKD như trước vì NHNN đã giám sát chặt, và nhiều NHTM vừa và nhỏ đang tái cấu trúc HĐQT theo hướng chuẩn mực hơn; vì thế dù NHTM đang cố gắng cho vay các cty SXKD như là lĩnh vực kinh doanh vốn chủ yếu của mình, thì cũng không thể đưa nhiều vào giai đoạn hiện nay, khi các cty SXKD cần tái cấu trúc mạnh mẻ hơn trong hoạt động SXKD và sử dụng vốn.
Tóm lại, với các nhận định trên, thì tăng trưởng tín dụng chỉ tăng 0,26% trong Q1.2023 là hợp lý và phù hợp với tính hình kinh tế thị trường và các chính sách tái cấu trúc hệ thống NHTM, khắc phục bất ổn của thị trường BĐS, và ổn định kinh tế vĩ mô.
2. DOANH NGHIỆP SXKD PHẢI QUĂNG ĐẤT ĐI ĐỂ ĐÓN CƠ HỘI KINH TẾ PHỤC HỒI VÀO Q3.2024
Các tổ chức tài chính thế giới như Wordbank, IMF, ADB …vẫn dự báo GDP Việt Nam tăng trên 5% trong năm 2024, điều đó là cơ sở cho triển vọng nền kinh tế sắp tới. Cùng với sự hồi phục dần của nền kinh tế và nhiều hạ tầng giao thông lớn đang dần hoàng thành (đặt biệt khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam) sẽ giúp thị trường BĐS tan băng. Nhưng điều đó không giúp giá BĐS tăng ngon để nhà đầu tư đang ôm đất thu lời như các Super sale đang kỳ vọng; mà chỉ là cơ hội tốt cho sự tái cấu trúc nợ và tài sản BĐS của những nhà đầu tư cá nhân và doanh nghiệp theo hướng chấp nhận một phần thiệt hại để đổi lấy cấu trúc vốn hợp lý hơn cho mình.
• Năm 2024 tiếp tục tăng sức ép về vốn đối với các công ty SXKD dính BĐS chưa gặp khó trong năm 2023
Năm 2023, Các cty SXKD “vừa và nhỏ” đuối sức. Nhiều công ty hoạt động không có lãi, phải buông súng; không phải do họ không có khả năng phục hồi; mà ông chủ cty bị gánh nặng nợ vay BĐS không thể cầm cự.
Những công ty SXKD tốt trong năm 2023 sẽ thuận lợi hơn trong năm 2024 do kinh tế VN dần dần cải thiện. Nhưng nếu các cty đó vẫn có gánh nặng nợ vay BĐS (trực tiếp hoặc gián tiếp) thì rủi ro sẽ bắt đầu xuất lộ với áp lực vốn vay rất lớn, như các cty bị out năm 2023 gặp phải. Các áp lực vốn bao gồm :
* Các khoảng vay trung hạn đến kỳ cho vay lại có thể giảm, thí dụ kỳ trước vay 40 tỷ, thì kỳ này có thể NH chỉ cho vay 25 – 30 tỷ, hụt mất một khoảng vốn lớn. Điều này là do NH tăng mức dộ an toàn khoảng cho vay, và giảm tài sản thế chấp.
* Một số các khoảng vay vốn lưu động ngắn hạn và trung dài hạn của công ty đến hạn sẽ bị giảm mạnh hoặc không được cho vay lại vì không đạt tiêu chuẩn quy định của NHNN. Đây là khoảng vay mà lúc trước được cho vay quá mức quy định do quan hệ tin tưởng, thân quen hoặc có lợi ích với GĐ chi nhánh…nhưng với quy định hiện nay của NHNN và sự giám sát hội sở (cũng được tái cấu trúc lại) thì không còn được cấp dể dãi nửa.
* Bản thân nhóm chủ công ty sẽ gặp khó khi các khoảng vay BĐS đến hạn, sẽ bị giảm hạn mức, thậm chí không được cho vay. Đặc biệt tài sản đầu tư hoặc thế chấp là đất dự án, đất nông nghiệp lớn…
Các áp lực về vốn sẽ khiến các nhà đầu tư và công ty SXKD có dính các khoảng vay đầu tư BĐS sẽ thấy rủi ro tăng dần, cho đến khi nó trở thành gánh nặng thật sự, khiến công ty bị lâm bệnh năng.
• Cơ hội tái cấu trúc nợ vào quý 3.2024
Như đã nhận định ở trên, tình hình kinh tế và tín dụng sẽ cải thiện và tăng mạnh dần lên từ giữa quý 2.2024. Các hoạt động về đầu tư hạ tầng giao thông, trong đó có đền bù giải tỏa cũng tăng nguồn lực cho BĐS; bên cạnh đó giá một số phân khúc BĐS đã giảm khiến có một số nhà đầu tư tham gia tạo nhiệt cho thị trường. Tất cả điều này sẽ giúp thị trường BĐS tan băng ở một số phân khúc, một số khu vực; đây là cơ hội bán BĐS để tái cấu trúc tài chính cá nhân và tài chính công ty có dính BĐS.
Nhiều doanh nhân (cũng là nhà đầu tư) nhận định giá thấp mà bán thì thiệt, họ sẽ chờ qua năm 2025, 2026 để bán thu lời. Điều này là hoàn toàn có thể; tuy nhiên nếu họ sử dụng các biện pháp domino để dịch chuyển nợ đến hạn và không có nguồn đủ để trả lãi thì nguy cơ sẽ tăng dần cho đến lúc họ nhận ra không thể về bờ.
Tình cảnh năm 2024 vừa nhiều cơ hội (nếu trụ được) vừa nhiều rủi ro hơn chứ không kém năm 2023; đơn giản vì nhiều nguồn lực đã được tung ra trong năm 2023 để vượt qua, và các nguồn lực đó đã cạn dần.
Biện pháp nào cho con tầu đang trong cơn bão và biết rằng đất liền không còn xa, bão rồi cũng sẽ tan !?
Một là quyết cần cự đến cùng !?
Hai là chấp nhận quăng bỏ nhiều hàng hóa khỏi tầu để con tàu nhẹ hơn, vượt qua sóng cao và không bị đắm !?....
Nếu các doanh nghiệp SXKD tin vào năng lực lỏi của mình, và quyết tâm chọn SXKD là hoạt động cốt yếu đem lại thành công và giá trị cho mình chứ không phải BĐS, thì việc tái cấu trúc tài chính, chấp nhận thiệt hại để dồn lực vào hướng đi chính sẽ là hướng đi đúng cho năm 2025….
(Theo Đinh Thế Hiển)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét